"ความคาดหวังของพ่อแม่" พลังบวกหรือแรงกดดันที่มองไม่เห็น?

ในสังคมไทย พ่อแม่จำนวนไม่น้อยตั้งเป้าไว้ตั้งแต่ลูกยังเล็กว่า “ลูกต้องเรียนเก่ง วางตัวดี เป็นเด็กที่ทำให้ภูมิใจ” จนบางครั้งลืมไปว่า ลูกไม่ได้เกิดมาเพื่อเติมเต็มความฝันที่เราทำไม่สำเร็จ เขาเกิดมาเพื่อ “เป็นเขา” ไม่ใช่ “ภาพในหัวคุณ”

ลองคิดดูว่า เด็กอนุบาลวัยเพียงไม่กี่ขวบ ถูกตั้งโปรแกรมให้เป็นเหมือนหุ่นยนต์ ต้องเรียนให้ดี ต้องทำให้พ่อแม่ภูมิใจ ต้องไม่พลาด ไม่ผิดพลาด และไม่ล้ม นี่ไม่ใช่ชีวิตของเด็กที่มีอิสระในการเรียนรู้ แต่มันคือชีวิตของใครบางคนที่ต้องใช้เวลาวัยเยาว์เพื่อสนองต่อ ความคาดหวังของพ่อแม่ อย่างเคร่งครัด

สิ่งที่น่ากลัวไม่ใช่ความผิดพลาดของลูก แต่คือ “ความกลัวที่จะผิด” ที่เราปลูกฝังให้เขา พ่อแม่บางคนไม่ได้ตั้งใจให้ลูกกลัว แต่ด้วยคำพูดเล็ก ๆ อย่าง “อย่าทำแบบนี้ เดี๋ยวคนอื่นจะมองว่าเราเลี้ยงลูกไม่ดี” หรือ “ถ้าสอบตกจะหน้าแตก” มันทำให้เด็กจดจำว่า

ความผิดพลาด = ความล้มเหลวในสายตาพ่อแม่

แต่ชีวิตจริงคือสนามทดลอง เด็กควรได้ลองล้ม ลองลุก ได้เจ็บบ้าง ผิดบ้าง เพื่อจะได้เรียนรู้ ไม่ใช่แค่ “สอบผ่าน” หรือเป็นเด็กในกรอบที่สังคมยอมรับเท่านั้น

หากเราถอยออกมาเพียงก้าวเดียว มองลูกอย่างเข้าใจมากกว่าคาดหวัง พวกเขาอาจจะเติบโตเป็นคนที่กล้าคิด กล้าทำ และกล้าเป็นในแบบของตัวเอง ไม่ใช่แค่ “ภาพในฝันของพ่อแม่” ที่เขาไม่เคยเลือกเองเลยด้วยซ้ำ

ความคาดหวังของพ่อแม่ ไม่ผิดถ้ามันมาจากความรักและความเข้าใจ แต่ถ้ามากเกินไป จนลืมฟังเสียงของลูก ก็อาจกลายเป็น “ความคาดหวังที่ทำร้าย” โดยไม่รู้ตัว